Een voorspoedig ruiterjaar!

Een nieuw jaar, een nieuw magazijn! Een mooi moment derhalve om alle ruiters een gelukkig 2024 te wensen met veel zonnig paardrijden. Trek aan die lederen versnelling, duik weg achter je motorkap, laat je fiets remdriften en houd het schijnende koetswerk boven!

Wees gerust: de kunstmatig opgefleurde, maar deprimerende duisterheid die de kerst- en nieuwjaarsperiode domineert, heb ik als modelburger overleefd, inclusief de viering van mijn vijfjarige Blauwe Knoop-jubileum. Dus aan een verregaande staat van delirium is deze misschien enigszins verrassende binnenkomer niet te wijten. Wél aan een vondst die nadenken overbodig maakt en de alarmerende lees- en taalvaardigheid van de nieuwe generatie nog verder in het verderf stort: kunstmatige intelligentie, met automatische vertaalprogramma’s als afgeleide.

Je hoeft niet tot het elitaire gilde der hoger opgeleiden te behoren om je te verbazen over de hoeveelheid onbegrijpelijke woordenbagger die niet alleen op Facebook, maar ook van importeurswege als glyfosaat het motorfietslandschap vergiftigt. Niet voor niets reden om voor de tweede maal in successie een korte hitparade van marketing- en vertaalblunders in het KicXstart eindejaaroverzicht op te nemen, met verrassend genoeg steeds meer grote motormerken als getalenteerde rookies in steenkolentaal. Hoogtepunt uit het oeuvre van Aprilia: “…een hoge koepel, een kuip aan de achterzijde met een zitplaatsen en een omgekeerde quickshift versnellingsbak.” Pure poëzie!

Tuurlijk, tuurlijk, ik ben geboren en getogen in een talenomgeving en liet me vooral inspireren door mijn vaders creatieve taalkunsten, zoals ‘de badman maakt zijn broek vast’ (‘Batman makes his breakfast’) en een ‘kar vol modder’ (‘a careful mother’). Een ‘sportfondsenbad’ heette volgens zijn lezing een ‘spatbordenfonds’. Zo leerde ik dat taal geen stoffig convenant vertegenwoordigt, maar een kweekvijver kan zijn in creativiteit. Jarenlange talenstudies leidden als keerzijde van de medaille tot een hardnekkig obsessieve vorm van taalperfectie; zo gruw ik ervan dat bij een computerupdate dat Slavische ‘dopje’ op de ‘c’ van Akrapovic niet meer te vinden is. Zonder dat dopje kan ik niet zonder diepe ergernis naar de merknaam kijken. Overigens ga ik welwillend met de billen bloot dat ‘taalperfectie’ niet altijd leidt tot leesbare teksten van mijn hand. Maar da’s weer een ander, eh, verhaal.

Nu doe ik verder niet ter zake, maar beschouw ik de uitgekraamde taalonkundige computeronzin als een belediging voor de lezer, dus de motorrijder, hopelijk – voor motormerken – jóuw aanstaande motorrijder. Zo verzuchtte een importeur me onlangs te vrezen uit te groeien tot ‘het lachertje van de motorwereld’ door de uitgekraamde lariekoek. Ik kon hem met succes geruststellen dat de concurrentie in de top tien groot en hevig is. Voorbeeldje? Misschien is het inmiddels aangepast, maar tot voor kort was op de Nederlandse fabriekswebsite iedere Ducati voorzien van een hark van rond de 100 millimeter. Een hark? Hm, zo kun je het Engelse woord ‘rake’ (naloop) dus ook vertalen… De onleesbaarheid zit ‘m overigens niet alleen in computervertalingen. In plaats van kunstmatige intelligentie te willen implementeren, zou je ook kunnen overwegen om daaraan voorafgaand de natuurlijke menselijke domheid aan te pakken. Nee, ik verlang niet terug naar de tijd dat journalisten net als leraren en politieagenten nog enige status genoten en ieder persbericht aan vaste regels moest voldoen. Maar drie A4’tjes vol technisch gejuich over (zogenaamd) nieuwe vondsten leest geen kip.

Leiden is pas echt in last als teksten kunstmatig gegenereerd worden bij wijze van bladvulling. Zo wijdde enige tijd geleden het AD een groot artikel aan ‘7 tips bij het tanken van benzine’, vol opzienbarende inzichten. Dat het handiger is je auto met de tankdop naar de pomp te zetten, hoewel het vulpistool voorzien is van een rolslang. Dat benzine een brandbaar goedje is, dus je je sigaar beter in de auto kunt laten. Gênante bagger voor imbecielen, gegenereerd na de invoer van enkele steekwoorden in de computer. Geen Stijl wist bovendien te onthullen dat het Algemeen Droefblad de meuk van Bild had gekopieerd. De Nederlandse ruiter is gewaarschuwd, zeker nu een landelijk motorplatform zijn eindredacteur aan de dijk heeft gezet (put on the dyke).

Joost Overzee