Loud pipes save lives?

‘Loud pipes save lives’, zo lees je weleens op T-shirts en stickers. En kort door de bocht lijkt dat logisch. Hoe luider een motorfiets klinkt, hoe eerder andere weggebruikers ‘m zullen horen aankomen. Maar is dat wel zo?

Geschreven door Pieter Ryckaert                 Foto archief Motokicx

Laten we starten met een logische redenering. Waar bevinden de sirenes op brandweerwagens of de claxon op auto’s en motoren zich? Juist, aan de voorkant en meestal naar voren gericht. Dat komt omdat je in gevaarlijke situaties doorgaans het aankomende verkeer moet waarschuwen, niet het verkeer achter je. Door een sirene vooraan te plaatsen, zal die het geluid van een sirene naar voren stuwen en dus aankomend verkeer sneller waarschuwen. Dat is logisch.

Oké, waar zit de uitlaat van een motor en welke kant wijst die meestal uit? Inderdaad: achteraan en naar achteren gericht. Een luide uitlaat zal vooral geluid naar achteren produceren en dus veel minder effectief zijn dan die sirene van een brandweerwagen… En dus vooral het verkeer achter je op de zenuwen werken. Slimme koppen grijpen al snel naar het dopplereffect. Kort uitgelegd is dat het verkorten van geluidsgolven in de richting waarin een geluidsbron zich voortbeweegt. Zie het als een eend op een vijver. Als die gewoon drijft, zal deze gelijke golven op het watervlak produceren die 360° in het rond gelijkmatig uitdeinen. Maar mocht Donald nu een bepaalde richting uit zwemmen, dan zullen de golven in die richting korter op elkaar liggen, terwijl ze in z’n zog verder uit elkaar zullen liggen. Dat is met geluid net hetzelfde. Je mag met je motor een bepaalde richting uit rijden met je uitlaat de andere richting op wijzend, een deel van het geluid zal nog steeds voor je uit gestuwd worden. Met één uitzondering: als je sneller zou rijden dan 1.234,8 km/u of 343 meter per seconde – de snelheid van het geluid. Iedereen met een Kawasaki H2R hoeft nu niet meer verder te lezen…

Denk aan het typische geluid van een claxon van een auto die je voorbijraast. Dat geluid is niet constant, maar eerst hoog en schel om dan, eens de auto voorbij is, in toon te zakken. Het geluid uit je uitlaat dat naar voren komt, zal niet klinken zoals jij dat ervaart in het zadel, of zoals het klinkt voor de voetgangers die je net voorbij bent gereden. Het zou pas effectief zijn mochten uitlaten naar voren gericht staan, zoals sirenes.

Nog even dit: onder het motto ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ heeft de politie van Californië haar motoren uitgerust met luidere uitlaten nadat een agent werd aangereden door een automobilist die hem niet had gehoord. Maar in wezen zijn luide uitlaten dus niet efficiënter dan extra verlichting of opvallende kleding in het voorkomen van een ongeval, zeker in deze tijden waarin auto’s zo goed geïsoleerd zijn, juist om zo veel mogelijk omgevingsgeluid op te vangen. Het helpt allemaal kleine beetjes, maar het is geen garantie. Laat het dus geen vrijgeleide zijn om altijd en overal open uitlaten te gebruiken met als excuus dat je leven ervan afhangt.