Hiep hiep: tachtig jaar Vespa!

Volgend jaar blaast de Vespa 80 kaarsjes uit, en dat wordt in stijl gevierd. Van 25 tot en met 28 juni 2026 wordt Rome het toneel van een enorm feest waar tienduizenden Vespa-liefhebbers verwacht worden. Het volledige programma wordt later dit jaar bekendgemaakt, check de Vespa-website of de socials van het merk voor updates.

Dat de Vespa een icoon is, hoeven we niet meer uit te leggen: sinds 1946 zijn er wereldwijd meer dan 19 miljoen verkocht. Reden genoeg om de geschiedenis van de charmante scooter eens van naderbij te bekijken.

Piaggio werd opgericht in 1884 door Rinaldo Piaggio, aanvankelijk bouwde het bedrijf voornamelijk trein- en tramstellen tot WOI noodgedwongen voor een omslag richting zee- en luchtvaart zorgde. In de aanloop naar WOII groeide Piaggio uit tot een van de grootste Italiaanse vliegtuigproducenten, wat ook maakte dat hun fabrieken al gauw oorlogsdoelwitten zouden worden. Na de oorlog zetten Rinaldo’s zonen Enrico en Armando hun schouders onder de heropstart van de productie; waarbij al snel duidelijk werd dat de focus elders gelegd moest worden. Enrico had meteen door dat er in de naoorlogse jaren grote vraag zou zijn naar een betaalbaar vervoermiddel voor het grote publiek en ging aan de slag.

“Het lijkt wel een wesp!”
Het eerste prototype, de MP5, was gebouwd naar het voorbeeld van de kleine motorfietsen voor parachutisten maar werd meteen naar de prullenmand verwezen, Enrico vond de vormgeving maar niks. Vliegtuigontwerper Corradino D’Ascanio kwam uiteindelijk op de proppen met de Vespa, een scooter met een beschermend kuipje zodat de berijder niet besmeurd zou raken tijdens het rijden, en met een zithouding die veel veiliger en comfortabeler aanvoelde dan die van een klassieke motorfiets. In april 1946 werd het eerste MP6 prototype voorgesteld aan Enrico Piaggio, die starend naar de smalle taille uitriep “Het lijkt wel een wesp!” – en zo kwam de Vespa aan zijn naam.

Het patent volgde al snel, waarna Enrico een flinke gok nam en meteen tweeduizend stuks van de 98cc Vespa liet fabriceren. De reacties waren verdeeld, maar ook de sceptici zouden gauw overtuigd raken: eind 1947 explodeerde de productie en een jaar later werd de Vespa 125 gelanceerd. Toen in 1950 ook de eerste Duitse licentiehouder opstartte, rolden er 60.000 Vespa’s van de band – amper drie jaar later waren dat er al 171.000.

Bah, Lambretta
Enrico Piaggio werkte hard aan een Europees en later ook wereldwijd netwerk, en stampte – met z’n neus voor marketing altijd in de juiste richting – tegelijkertijd verschillende Vespa Clubs uit de grond. De Vespa groeide in ijltempo uit tot Piaggio’s belangrijkste product, waarbij Enrico persoonlijk nieuwe modellen en prototypes testte. De man was zo voortvarend en vastberaden dat er tegen 1953 wereldwijd meer dan tienduizend Vespa servicepoints te vinden waren, ook in de VS en Azië. Intussen telden de verschillende Vespa Clubs samen meer dan 50.000 leden, die stuk voor stuk ostentatief de neus ophaalden voor gloednieuwe concurrent Lambretta Innocenti. Een Vespa was synoniem geworden voor vrijheid, een lifestyle-symbool dat zijn stempel drukte; de Vespa dook onophoudelijk op in films, boeken en reclamecampagnes en werd zo een van de handelsmerken van een snel veranderende maatschappij.

Brommende pony
Doorheen de jaren 50 openden steeds meer licentiehouders productiefaciliteiten over heel Europa, maar ook in Azië, de VS en Zuid-Amerika. De Vespa werd verkocht in maar liefst 114 laden, waaronder ook Australië, Zuid-Afrika (waar hij bekend was als de ‘Bromponie’), Iran en China. En hij werd gekopieerd, natuurlijk. Zo was de Russische Viatka 150 een nagenoeg exacte kloon van de Vespa. Terwijl Piaggio de horizon verbreedde met de introductie van de Ape driewieler (1948) – overigens ook een instant succes – gingen enthousiastelingen zelf met hun Vespa’s aan de slag.

Onder de creatieve vondsten onder meer een Vespa zijspan, en de 1967 Vespa-Alpha. Die laatste werd gecreëerd voor Dick Smart, de ster van een James Bond-achtige spionagefilm. De Vespa-Alpha kon niet alleen rijden, maar ook vliegen, zeilen en onder water duiken. Zelfs het Franse leger ging in volle vredestijd aan de slag met de Vespa en liet een paar exemplaren bouwen die uitgerust waren met bazooka’s en ander geschut, samen met een aantal modellen die gedropt konden worden met een parachute. Ook het Italiaanse leger vroeg Piaggio in 1963 om een parachuteerbare scooter. Multi-inzetbaar, heet dat dan.

Vespa 50
De Piaggio-broers splitsten hun bedrijf uiteindelijk op (Enrico ging verder met mobiliteit, Armando concentreerde zich op de luchtvaartindustrie) maar de Vespa bleef immens populair. Na de verplichte invoering van de nummerplaat voor tweewielers met meer dan 50cc, introduceerde Piaggio de Vespa 50 die – je raadt het al – een instant succes werd. Begin jaren 80 tikte de verkoop tien miljoen exemplaren aan, en kon de wereld er echt niet meer omheen: de Vespa was een icoon. En dat is hij nog steeds.

Records, sport en reizen
Mocht je denken dat de Vespa vooral een lifestyle-dingetje is, think again. Want zoals dat gaat met alles met twee wielen: er zal mee geracet en gereisd worden, en alles wat daartussenin zit. Een overzichtje.

In 1952 bouwde Fransman Georges Monneret een amfibie-Vespa voor zijn deelname aan een race van Parijs naar Londen en stak hij er succesvol het Kanaal mee over. Een jaar eerder had Vespa al zelf een 125cc prototype voor snelheidsraces in elkaar gestoken dat met een gemiddelde snelheid van 171,102 km/u het landsnelheidsrecord op de vliegende kilometer pakte.

In de 1951 International Six Days werden met Vespa al negen gouden medailles binnengehaald, het was daarmee dat jaar de beste Italiaanse tweewieler onder de deelnemende merken. In datzelfde jaar werd de eerste van talloze rally’s met een Vespa ondernomen: een expeditie naar Congo.

Giancarlo Tironi, een Italiaanse universiteitsstudent, reed met zijn Vespa tot aan de Poolcirkel, terwijl de Argentijnse Carlos Velez de Andes doorkruiste van Buenos Aires tot Santiago del Chile. En zo zijn er wel meer verhalen van mannen en vrouwen die met een Vespa knotsgekke (wereld)reizen maakten: van Milaan naar Tokyo, van de VS helemaal naar Vuurland, van Madrid naar Athene (die Vespa werd voor de gelegenheid door niemand minder dan Dalí gedecoreerd en is nog steeds te zien in het Vespa Museum), van Groot-Brittannië naar Australië en weer terug, en de Australiër Geoff Dean reed daadwerkelijk de wereld rond met een Vespa.

Of wat dacht je van Parijs naar Saigon in 51 dagen, via Afghanistan (sergeant bij de Franse luchtmacht Pierre Dellière), 6.000 kilometer door de Afrikaanse woestijnen, van Genua naar Lapland en weer terug in twaalf dagen, van Denemarken naar Bombay. En de vele Europese Vespa-liefhebbers die met hun scooter naar de Noordkaap zijn gereden, zijn al helemaal niet meer te tellen.

De allercoolste prestatie is misschien wel die van een Frans team in de 1980 Parijs-Dakar: daar bereikten twee Vespa PX200’s de eindmeet. Het team was opgezet door autocoureur Jean-François Piot en werd geassisteerd door viervoudig winnaar van de 24 Uur van Le Mans Henri Pescarolo.

Eén Vespa-reiziger spant de kroon: schrijver en journalist Giorgio Bettinelli trok onder meer naar Saigon, reed van Alaska naar Vuurland, van Melbourne naar Kaapstad (meer dan 52.000 kilometer in twaalf maanden) en vertrok in 1997 vanuit Chili om drie jaar en acht maanden later in Tasmanië aan te komen. Hij doorkruiste daarvoor 90 landen en zette 144.000 kilometer op de teller. Alles samen heeft Bettinelli 250.000 km gereisd met een Vespa.

80 jaar Vespa: de belangrijkste modellen
Uit 80 jaar geschiedenis de meest representatieve modellen plukken, dat blijft altijd een subjectief gegeven. We beperken ons tot de belangrijkste en/of meest innovatieve modellen, maar mocht je er eentje missen in dit overzicht laat het ons dan vooral weten.

Vespa 98 – 1946 De allereerste. Het 98cc tweetaktblokje is goed voor 3,2 pk bij 4.500 tpm en een top van 60 km/u.

Vespa 125 – 1948 De eerste 125cc Vespa, mét achtervering en verbeterde voorvering. Vijf jaar later wordt het blok herzien en stijgt het vermogen naar 5 pk bij 5.000 tpm, topsnelheid is 75 km/u. Ook het design wordt lichtjes aangepast. In 1953 verschijnt er ook een goedkopere ‘utility’-versie met de koplamp op het stuur.

Vespa 150 GS – 1955 Algemeen beschouwd als de klassieker onder de Vespa’s, met innovaties als het 150ccblok, vierversnellingsbak, langer zadel, aerodynamischer kuipwerk en een top van 100 km/u. In 1962 opgevolgd door de 160cc-versie met een compleet nieuw design en een vermogen van 8,2 pk.

Vespa 50 – 1964 De allereerste 50cc, een direct gevolg van de gewijzigde Italiaanse verkeerswet die een nummerplaat verplicht op tweewielers van meer dan 50cc. Het laatste design van de hand van Corradino D’Ascanio.

Vespa 180 SS – 1965 De 180 SS (SuperSport) vervangt de GS 150/160. De 181cc is goed voor 10 pk en een top van 105 km/u, met dank ook aan het aangepaste kuipje en de verbeterde wegligging (en comfort). In 1968 volgt ook een 180 Rally met een gestroomlijnder ontwerp dan de SuperSport. Vier jaar later zal de 200 Rally de cilinderinhoud nog verder optrekken.

Vespa 125 Primavera – 1968 Samen met de PX die later nog volgt de langstlopende Vespa. De Primavera is een vernieuwde versie van de in 1966 gelanceerde nieuwe 125cc (met nieuw design, frame, vering en 45° gekanteld blok) en doet het met extra aanpassingen aan het motorblok. Voor het eerst komt een Vespa met het intussen klassieke bagagehaakje.

Vespa P 125 X – 1978 De legendarische PX doet zijn intrede, inclusief compleet vernieuwd rijwielgedeelte. Ook de P 200 E ziet dat jaar het levenslicht, met de richtingaanwijzers in het kuipwerk geïntegreerd. Vanaf 1981 vult de PX 150 E het gat tussen de twee.

Vespa PK 125 Automatica – 1984 Misschien wel de meest radicale verandering sinds het oermodel uit 1946: de eerste Vespa met een automaat, en daardoor ook zonder voetrem want die wordt vervangen door een remhendel links (aangezien daar het koppelingshendel wegvalt). Een jaar later volgt de PK 50 Automatic in de voetsporen van de 125.

Vespa ET4 125 – 1996 De eerste Vespa met een viertaktblok. De ‘nieuwe generatie’ Vespa wordt gelanceerd ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van het merk. Vier jaar later wordt ook de Vespa ET4 50 viertakt op de wereld losgelaten.

Vespa PX – 2001 De tijdloze PX krijgt naast een esthetische update ook een schrijfrem vooraan, het ‘historische’ Vespa-logo verschijnt weer op het kuipje. In 2011 krijgt deze evergreen een stevige update, het model blijft lopen met verschillende motorisaties.

Vespa GTS 300 Super – 2008 De klassieke Vespa-styling in een sportiever en moderner jasje. In 2014 krijgt de GTS een upgrade met onder meer ABS en tractiecontrole. De huidige line-up bestaat uit een mix van de sportievere modellen zoals de GTS en GTV naast klassiekers als de Primavera en een aantal elektrische modellen.

Fotografie Piaggio Group